Το σκάνδαλο είναι η αυτοχρηματοδότηση*
Το γεγονός ότι αυτά συμβαίνουν κι αλλού δεν μας παρηγορεί βέβαια.
Το γεγονός ότι το φαινόμενο διευρύνεται και ευδοκιμεί όταν δημιουργούνται καταστάσεις πίεσης, όπως οι Ολυμπιακοί Αγώνες δεν είναι τυχαίο. Το ζήσαμε σε πρώτο πρόσωπο.
Θεωρούμε όμως χρήσιμο να διαβαστεί, να γίνει γνωστό πως κι άλλοι ανησυχούν και γιαυτό μεταφέρουμε το κείμενο αυτούσιο, μόνο οι επισημάνσεις είναι δικές μας…
«Προς στιγμήν, η καρδιά μου πέταξε. Μέχρι να διαβάσω καλά τον τίτλο της χθεσινής Daily Mail είχα την εντύπωση ότι αναφερόταν στο σκανδαλώδες συμβόλαιο αξίας 6,2 δισ. στερλίνων για τη διαπλάτυνση του αυτοκινητοδρόμου Μ25. Έκανα λάθος. Η διαφθορά στα μεγάλα έργα στη Βρετανία συνεχίζεται ανενόχλητη, χωρίς να απασχολεί κανένα πρωτοσέλιδο – ούτε και καμία άλλη σελίδα.
Η Εκστρατεία για Καλύτερες Μεταφορές υπολόγισε ότι θα μπορούσαμε να κατασκευάσουμε τους ίδιους δρόμους με 478 εκατ. στερλίνες. Κι όμως, τον Απρίλιο, το επίσημο κόστος του έργου άγγιζε τα 5 δισ. Το πράγμα γίνεται ακόμη χειρότερο. Με κάποιο αδιευκρίνιστο τρόπο, τις τελευταίες τέσσερις εβδομάδες, αποφασίστηκε ότι αντί να δώσουμε 5 δισ. για τη διαπλάτυνση τεσσάρων τμημάτων του αυτοκινητοδρόμου, θα δώσουμε 6,2 δισ. για τη διαπλάτυνση δύο τμημάτων. Μέσω της ιδιωτικής χρηματοδότησης, κοινοπραξίες τραπεζών, κατασκευαστικών εταιρειών και εταιρειών παροχής υπηρεσιών κατασκευάζουν τις δημόσιες υποδομές της χώρας και αναλαμβάνουν τη λειτουργία τους. Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι αυτό συμφέρει περισσότερο, αλλά στην πραγματικότητα οι αριθμοί πίσω από όλα τα έργα που έχουν γίνει με αυτοχρηματοδότηση είναι μαγειρεμένοι. Η κυβέρνηση αναλαμβάνει τους κινδύνους, ενώ οι εταιρείες δρέπουν τα κέρδη, τα οποία συχνά είναι πολλαπλάσια της αξίας του έργου.
Μια μέρα, αυτή η σπατάλη θα καταστρέψει τα δημόσια οικονομικά μας. Μπροστά της, οι αδικαιολόγητες δαπάνες των βουλευτών μοιάζουν με άσκηση εγκράτειας.
Δυστυχώς, το ζήτημα είναι τόσο περίπλοκο που δεν μπορεί να μετατραπεί σε θέμα για εφημερίδα ταμπλόιντ. Μόνο γράφοντας τις λέξεις «ιδιωτική χρηματοδότηση» χάνεις το 90% των αναγνωστών σου. Τέλος πάντων, αν εξακολουθείτε να διαβάζετε, θα προσπαθήσω να εξηγήσω. Οι εταιρείες που συμμετέχουν στην κοινοπραξία καθυστέρησαν τόσο πολύ τις διαπραγματεύσεις, θέτοντας όλο και πιο εξωφρενικούς όρους, ώστε πλέον η κυβέρνηση να είναι πρόθυμη να πληρώσει οποιοδήποτε τίμημα, αρκεί το έργο να έχει ολοκληρωθεί πριν από τους Ολυμπιακούς του 2012. Η εναλλακτική λύση της αντιμετώπισης του προβλήματος διά της μείωσης του όγκου των ολυμπιακών μετακινήσεων -π. χ. μέσω ακτινωτού δικτύου λεωφορείων- δεν εξετάστηκε καν.
Ένα από τα σταθερά χαρακτηριστικά των έργων που γίνονται με αυτοχρηματοδότηση είναι ότι οι προδιαγραφές τους υπαγορεύονται από τις εταιρείες που επενδύουν σε αυτά. Ετσι, π. χ., το αρχικό έργο της ανακαίνισης των δύο νοσοκομείων του Κόβεντρι, αντί 30 εκατ. στερλίνων, μετατράπηκε σε ιδιωτικό έργο για την κατεδάφιση τους και την οικοδόμηση ενός εκ των δύο, με λιγότερες κλίνες, λιγότερους γιατρούς και λιγότερο νοσηλευτικό προσωπικό, αντί 410 εκατ. στερλίνων. Το αρχικό έργο ήταν πολύ μικρό για να έλξει τους ιδιώτες επενδυτές. Αντίστοιχα, ένα σύστημα ακτινωτών λεωφορείων προσφέρει μικρά κέρδη. Τα περισσότερα αυτοχρηματοδοτούμενα έργα δεν υπολογίζονται ως δημόσιο χρέος και αυτός είναι ένας λόγος που η κυβέρνηση τα προτιμάει. Ένας άλλος είναι ότι με τα έργα αυτά, οι Νέοι Εργατικοί κέρδισαν τη συμπάθεια του επιχειρηματικού κόσμου και κάποιου τμήματος του δεξιού τύπου.
Κανένας σ’ αυτή την κυβέρνηση δεν ανησυχεί για τα μη αναγνωρισμένα χρέη που φορτώνονται οι επόμενες γενιές μέσω των έργων αυτών. Και φυσικά, οι Συντηρητικοί, που επινόησαν την ιδιωτική χρηματοδότηση, δεν έχουν κανένα συμφέρον να την καταργήσουν.»