Αναφερθήκαμε στο προηγούμενο τεύχος του Ενημερωτικού Δελτίου στο ιστορικό του κτιρίου του Ερυθρού Σταυρού στο Ηράκλειο και στην απαίτηση του ΤΕΕ/ΤΑΚ και του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Ν. Ηρακλείου να κηρυχτεί το κτίριο διατηρητέο, αφού είχε προταθεί η κήρυξή του τόσο από τη μελέτη της Παλιάς Πόλης που κατέγραψε τα προτεινόμενα για διατήρηση κτίρια, όσο και από την Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων, που υπέβαλε φάκελο με θετική γνωμοδότηση στο υπουργείο Πολιτισμού. Ωστόσο το υπουργείο Πολιτισμού με απόφαση της τελευταίας στιγμής προεκλογικά απέρριψε την κήρυξη του κτιρίου.
Στις 13 Οκτωβρίου το ΤΕΕ/ΤΑΚ και ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Νομού Ηρακλείου με συνέντευξη τύπου δήλωσαν ότι θα υποβάλλουν άμεσα προς την αρμόδια υπηρεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος εισήγηση για χαρακτηρισμό του κτιρίου και κάλεσαν τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό να μην επιμείνει στην κατεδάφιση του κτιρίου και να προσφέρει στην πόλη ανακαινισμένο ένα “στολίδι” της, με την προβλεπόμενη νέα του λειτουργία, προκειμένου να προστατευθεί η πολιτιστική μας κληρονομιά, η ιστορική συνέχεια, το ιδιαίτερο ύφος, η αναγνωρισιμότητα και εν τέλει η πολιτιστική ταυτότητα και το περιβάλλον της πόλης του Ηρακλείου.
Στις 14 Οκτωβρίου η απάντηση του Προέδρου του Ερυθρού Σταυρού, μέσω προγραμματισμένης συνέντευξής του, όπου επρόκειτο να εξαγγείλει την κατεδάφιση του κτιρίου και την ανέγερση στη θέση του «Μεγάρου» του Ερυθρού Σταυρού, ήταν τόσο σαφής όσο και αντιπροσωπευτική μιας κυνικής πραγματικότητας.
«Όποιος δε θέλει να κατεδαφιστεί το οίκημα Χαλκιαδάκη, ας το αγοράσει» είναι η απάντηση του κληρονόμου Ερυθρού Σταυρού, είναι ο τίτλος της εφημερίδας «Νέα Κρήτη», στις 15-9-09, ενώ στο σχετικό άρθρο το κτίριο χαρακτηρίζεται από τον Πρόεδρο του Ερυθρού Σταυρού ως «μόρφωμα».
“Οι αρχιτέκτονες και το ΤΕΕ ούτε νομοθετούν, ούτε αποφασίζουν”, είναι ο τίτλος της εφημερίδας «Πατρίς» της ίδιας μέρας. Πρόκειται και πάλι για δήλωση του Προέδρου του Ερυθρού Σταυρού που σε συνέντευξή του αναφέρει ότι «θα ήταν τελείως άφρων κίνηση εκ μέρους μου να χαλάσουμε τα ίδια λεφτά για να παραμείνει σ’ αυτό το μικρό εμβαδόν η προοπτική του Ερυθρού Σταυρού». Παράλληλα ο Πρόεδρος του Ερυθρού Σταυρού δεν παραλείπει να υποδείξει στην τοπική κοινωνία τι πρέπει να κάνει αναφέροντας: «Το καθήκον της διοίκησης του Ερυθρού Σταυρού, που θα έπρεπε να είναι και επιθυμία της τοπικής κοινωνίας, είναι το ακίνητο να αξιοποιηθεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο για τον Ερυθρό Σταυρό Ηρακλείου, επαναλαμβάνω χωρίς να προσβάλει κατά τίποτα την αισθητική του χώρου. Όπως είναι τώρα το κτήριο, την προσβάλλει και μάλιστα βάναυσα.» (Εφημ. «Πατρίς» 15/10) αλλά και να την προειδοποιεί για το τι πρόκειται να πάθει: «Θα επενδύαμε πάνω από 1 εκατομμύριο ευρώ για να φτιάξουμε μια «κυψέλη» εθελοντισμού και κοινωνικών υπηρεσιών. Αν με τις νόμιμες διαδικασίες κάποιοι πετύχουν να μη γίνει τίποτε θα λυπηθώ… Αλλά οι επιπτώσεις αφορούν στην κοινωνία του Ηρακλείου» (Εφημ. Νέα Κρήτη 15/10)
Είναι εξοργιστική η αντίληψη του Προέδρου ενός κοινωνικού φορέα όπως ο Ερυθρός Σταυρός, που καθορίζει έτσι τη στάση του φορέα απέναντι στην πολιτιστική μας κληρονομιά, στάση που υποδεικνύει μάλιστα και στην κοινωνία να τηρεί. Στάση προσήλωσης στη στενότερη έννοια κόστους – οφέλους που δεν λογαριάζει καμιά άλλη παράμετρο και έννοια, όπως αυτή της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Σε κάθε περίπτωση όμως, είναι πολύ μεγάλη και η ευθύνη της πολιτείας, εν έτει 2009, να μην έχει διασφαλίσει ως τρέχουσα, απλή και αυτονόητη διαδιακασία το ελάχιστο μέτρο, αυτό της Μεταφοράς Συντελεστή Δόμησης, που αφορά πρώτα απ’ όλα στα διατηρητέα κτίρια. Η χρήση του μέτρου στο παρελθόν αλλά και σήμερα, για νομιμοποίηση αυθαιρέτων, οδηγεί στο αποτέλεσμα ένα λειτουργικό μέτρο να παραπαίει επί δεκαετίες, αφού οι χειρισμοί που γίνονται οδηγούν το ΣτΕ να χαρακτηρίζει ρυθμίσεις του ως αντισυνταγματικές. Την ίδια στιγμή και οι ρυθμίσεις που ισχύουν και αφορούν στα διατηρητέα κτίρια δεν εφαρμόζονται, αφού δεν δίδεται προτεραιότητα στον καθορισμό Ζωνών Υποδοχής Συντελεστή Δόμησης.
Καλούμε λοιπόν την πολιτεία, αφού δεν θεωρεί καθήκον της να προάγει τη διατήρηση της αρχιτεκτονικής μας κληρονομιάς ως αυτονόητη αξία και ευθύνη της κοινωνίας και των φορέων της, να διασφαλίσει τουλάχιστον τη διαδικασία διατήρησής της με μέσα που θα εφαρμόζονται ακόμη και απ’ όσους θεωρούν ως μέγιστη αξία την μεγιστοποίηση του κέρδους.
Καλούμε και τον Πρόεδρο του Ερυθρού Σταυρού, που δεν διανοήθηκε καν να εξετάσει τέτοιου είδους μέτρα, αλλά και κάθε άλλον εκπρόσωπο κοινωνικού φορέα, να εξαντλεί την επιρροή του στα υπουργεία όχι για να αποτρέπει την κήρυξη κτιρίων ως διατηρητέων, αλλά για να προωθεί μέτρα για τη διατήρησή τους.