ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΤΕΕ/ΤΑΚ 6.2.2009: Βασικα σημεια πρωτης ημέρας απο την Διημερίδα με θέμα Χωροταξικός πολεοδομικός σχεδιασμός

Την πρώτη ημέρα σε μια καταρχήν προσέγγιση του θέματος ΓΠΣ- ΣΧΟΟΑΠ τονίστηκε η σημασία και η αναγκαιότητα να προχωρήσουν και να ολοκληρωθούν οι μελέτες απο κάθε Δήμο ωστε σε ολόκληρη την Κρήτη να υπάρξει τοπικός χωροταξικός σχεδιασμός στον αστικό και εξωαστικό χώρο.
Στην συζήτηση που ακολούθησε διαπιστώθηκαν τα ακόλουθα προβλήματα που σχεραίνουν την ολοκλήρωση του σχεδιαμού και αφορούν την παρακολούθηση και κπόνηση μελετών ΓΠΣ/ ΣΧΟΟΑΠ:

1. Έλλειψη συντονισμού υπηρεσιών. Η ύπαρξη ενός συντονιστικού οργάνου σε πίπεδο περιφέρειας είναι απαραίτητη, ώστε να ρυθμίζονται οι πολεοδομικές παρεμβάσεις, τα έργα υποδομής καθώς οι περιορισμοί προστασίας που αναφέρονται σε εκτάσεις που υπερβαίνουν τα αυστηρά διοικητικά όρια των δήμων.

2. Αντικείμενο και στόχος μελέτης. Επιβάλλεται να γίνει αντιληπτό ότι τα ΣΧΟΟΑΠ δεν είναι σχέδια επεκτάσεων αλλά τοπικά χωροταξικά και αναπτυξιακά εργαλεία με πρότυπο την βιώσιμη ανάπτυξη και άξονες την ισόρροπη ανάπτυξη των φυσικών πόρων της κοινωνικής συνοχής και της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος.

3. Συμμετοχικές διαδικασίες. Η συνειδητοποίηση ότι η χωροταξία είναι ζήτημα αναπτυξιακής πολιτικής σε όλα τα επίπεδα απαιτεί συλλογική συστηματική και πολύχρονη προσπάθεια.Και ενώ αναφέρεται ως αναγκαιότητα, σε όλα τα επίπεδα της τοπικής ή κεντρικής εξουσίας, επιβάλλεται ακόμα μεγαλύτερη προσήλωση, ώστε το εργαλείο αυτό να γίνει κτήμα όλων των εμπλεκομένων φορέων και να τύχει μιας σφαιρικής αντιμετώπισης και ευρύτερης υποστήριξης.

4. Εκτός σχεδίου δόμηση. Η απουσία πολιτικής βούλησης στην αντιμετώπιση του περιορισμού της εκτός σχεδίου δόμησης σε περιφερειακό επίπεδο είναι εμφανής. Σε εθνικό επίπεδο υπάρχει η παρότρυνση για περιορισμό δόμησης σε περιοχές προστασίας. Επιπλέον, σε περιφερειακό επίπεδο γίνεται αναφορά για κατάργηση των παρεκκλίσεων σε όλο την Κρήτη και κατά προτεραιότητα στις παραθαλάσσιες ζώνες χωρίς να διευκρινίζεται το εύρος της ζώνης αυτής.

5. Ελλείψεις νομοθετικού πλαισίου. Ο χρονικός προγραμματισμός των επιπέδων σχεδιασμού έγινε με ανορθόδοξο τρόπο, δηλαδή προηγήθηκαν υποκείμενοι σχεδιασμοί των υπερκειμένων. Οι μελέτες ΣΧΟΟΑΠ επιβάλλεται να ακολουθούν τις κατευθύνσεις των σχεδίων ανώτερου σχεδιασμού και να εναρμονίζονται με αυτά, όπως το Περιφερειακό Σχέδιο Κρήτης, που είναι ήδη θεσμοθετημένο. Όμως παρατηρείται έλλειψη γενικών καθώς και ειδικών χωροταξικών σχεδίων που θα λειτουργούσουν ως κατευθυντήρια εργαλεία σχεδιασμού με άξονα την βιώσιμη και αειφόρο ανάπτυξη.

6. Επικάλυψη νομοθεσίας. Υπάρχει πολυνομία και επικάλυψη αντικειμένου από διαφορετικές νομοθετικές ρυθμίσεις (περιβαλλοντική, πολεοδομική, χωροταξική). Στην πράξη, οι δυναμικές ανάπτυξης αποδεικνύονται ισχυρότερες και ταχύτερες από τις χρονοβόρες γραφειοκρατικές διαδικασίες, εκμεταλλεύονται την πολυνομία κατοχυρώνοντας νομικά την υλοποίηση της επιθυμητής δραστηριότητας, παρακάμπτοντας την αναγκαιότητα ύπαρξης ενός
ολοκληρωμένου εργαλείου σχεδιασμού.

7. Οριοθέτηση – Πολεοδόμηση Οικισμών. Οι επεκτάσεις των οικισμών επιβάλλεται να είναι επαρκής, αποφεύγοντας την αλόγιστη αστικοποίηση του φυσικού περιβάλλοντος και τη σπατάλη φυσικών πόρων (καλλιεργήσιμα εδάφη). Το εμβαδόν των επεκτάσεων πρέπει να τεκμηριώνεται από δημογραφικά και οικονομικά δεδομένα (αυξητική τάση πληθυσμού και δεικτών ανάπτυξης). Οι προς πολεοδόμηση εκτάσεις επιβάλλεται να βρίσκονται σε άμεση γειτνίαση με τα υφιστάμενα οικιστικά σύνολα δημιουργώντας συνεκτικούς οικισμούς, αποφεύγοντας τη διάσπαση της συνέχειας τους από οδικούς άξονες υπεραστικής κυκλοφορίας. Είναι απαραίτητο να προσδιοριστούν παράμετροι για το τι σημαίνει ήπια μορφή ανάπτυξης σε αντιστοιχία με την βιωσιμότητα της.

8. Οριοθέτηση περιοχής μελέτης. Το χωρικό πλαίσιο παρέμβασης μιας μελέτης με περιβαλλοντική διάσταση, είναι σκόπιμο να αναφέρεται σε περιοχές που
συμπεριλαμβάνουν ολόκληρες φυσικές ενότητες ανεξάρτητα αν αυτές υπάγονται διοικητικά σε περισσότερους Oήμους. Σκοπός είναι να προστατευτεί το σύνολο της φυσικής ενότητας.

9. Οριοθέτηση αρχαιολογικών χώρων. Το Υπουργείο Πολιτισμού ακολουθεί εξαιρετικά χρονοβόρες γραφειοκρατικές διαδικασίες στο θέμα της οριοθέτησης των αρχαιολογικών χώρων. Το πρόβλημα αυτό σε συνδυασμό με την έλλειψη ενημερωμένων ψηφιακών υποβάθρων δυσχεραίνουν ακόμα περισσότερο την οριοθέτηση των ζωνών και των μεμονωμένων μνημείων (κάστρα, επαύλεις, βυζαντινές εκκλησίες) και κατά συνέπεια την ολοκλήρωση της μελέτης.

10. Προσδιορισμός των δημοσίων δασικών εκτάσεων. Η αδιαμφισβήτητη σημασία της διατήρησης των δημοσίων δασικών εκτάσεων, προσκρούει στην ολιγωρία των αρμόδιων υπηρεσιών στη σύνταξη του μητρώου δασικών και χορτολιβαδικών εκτάσεων, δημιουργώντας ανυπέρβλητα προβλήματα στο ιδιοκτησιακό καθεστώς (αμφισβητήσεις και διεκδικήσεις δημοσίων – ιδιωτικών εκτάσεων) καθώς και στον οριστικό καθορισμό των δασικών χρήσεων (έκταση, χρήση). Παράλληλα επισημαίνεται η αναγκαιότητα οριοθέτησης των αναδασωτέων περιοχών.

11. Ενσωμάτωση περιοχών ΖΟΕ. Οι υπάρχουσες μελέτες ΖΟΕ, επιβάλλεται να ενσωματώνονται στις μελέτες πολεοδομικού σχεδιασμού με πιθανή αναθεώρηση των ορίων και των ρυθμίσεων τους. Όμως, το πλαίσιο εναρμόνισης των ρυθμίσεων παραμένει αδιευκρίνιστο με μόνη κατευθυντήρια αρχή την πάγια τακτική του Συμβουλίου της Επικρατείας να τροποποιούνται ρυθμίσεις μόνο προς όφελος του περιβάλλοντος.

12. Περιοχές ΠΕΡΠΟ. Κρίνεται σκόπιμο στις μελέτες ΣΧΟΟΑΠ να αποφεύγονται οι νέες χωροθετήσεις ΠΕΡΠΟ, θεσμός που κατά την άποψη μας δεν είναι πολεοδομικά ορθός. Σε κάθε περίπτωση επιβάλλεται ο καθορισμός χρήσεων γης εντός των ζωνών ΠΕΡΠΟ.

13. Περιοχές ΝATURA.Στις περιοχές ΝATURA επιβάλλεται να καθορισθούν άμεσα και ορισυτικά οι επιτρεπόμενες χρήσεις γης

Τα προαναφερόμενα προβλήματα, εμποδίζουν τις μελέτες ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ να λειτουργούν ως κατευθυντήρια πλαίσια ανωτέρου επιπέδου πολεοδομικού
σχεδιασμού, αντιστρατεύοντας τη συνεκτική διαχείριση του χώρου.

Το ΤΕΕ/ΤΑΚ ευχαριστεί θερμά όλους όσους παρευρέθησαν και ενημερώνει οτι οι εργασίες του διημέρου συνεχίζονται και θα ολοκληρωθούν αύριο Σάββατο 7 Φεβρουαρίου (9.30-15.30).