ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ
ΤΜΗΜΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΚΡΗΤΗΣ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΤΕΕ/ΤΑΚ 19.2.2008
«ΜΕΓΑΛΗ Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΥΣ ΟΙΚΙΣΜΟΥΣ»

Με ιδιαίτερη επιτυχία πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 16 Φεβρουαρίου 2008 στο κινηματοθέατρο Rex στον Άγιο Νικόλαο Κρήτης, η συνάντηση με θέμα: «ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ -ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΕΛΛΟΝ;», που διοργάνωσε το ΤΕΕ/ΤΑΚ σε συνεργασία με την Ν.Α. Λασιθίου ,την ΤΕΔΚ Ν. Λασιθίου και το Δήμο Αγ. Νικολάου.
Το θέμα της διατήρησης των παραδοσιακών οικισμών και της αρχιτεκτονικής και πολεοδομικής μας κληρονομιάς είναι πολύ σημαντικό «…και θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε, όλοι φορείς και απλοί πολίτες ότι η προστασία της πολιτισμικής μας φυσιογνωμίας μπορεί να συμβάλλει στη συνολική και εναρμονισμένη ανάπτυξη της χώρας μας», επεσήμανε στο χαιρετισμό του ο Πρόεδρος της Δ.Ε. ΤΕΕ/ΤΑΚ Πέτρος Ινιωτάκης.
Στη συνάντηση παραβρέθηκαν και χαιρέτησαν ο Νομάρχης Λασιθίου κ. Αντώνης Στρατάκης, ο Πρόεδρος της ΤΕΔΚ Ν. Λασιθίου κ. Νίκος Καστρινάκης, ο Δήμαρχος Αγ. Νικολάου κ. Δημ. Κουνενάκης, νομαρχιακοί σύμβουλοι και δημοτικοί σύμβουλοι από δήμους του Νομού Λασιθίου, μέλη της Δ.Ε. ΤΕΕ/ΤΑΚ και πλήθος μηχανικών αλλά και απλών πολιτών.

Κατά τη διάρκεια της συνάντησης, ομιλητές από το χώρο της πολιτικής, της τοπικής αυτοδιοίκησης ,της τεχνικής και της επιστήμης παρουσίασαν τις ιδέες και την εμπειρία τους για το θέμα, θέτοντας σε δημόσια συζήτηση όλες εκείνες τις θεσμικές, επιστημονικές και επιχειρησιακές παραμέτρους που μπορούν να συμβάλλουν στην καλύτερη προσέγγιση και κατανόησή του στο μέλλον.

Ο Ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ Σταύρος Αρναουτάκης άνοιξε τη συζήτηση παρουσιάζοντας ως παράδειγμα προς μίμηση το πολύ σημαντικό έργο που υλοποιήθηκε στον παραδοσιακό οικισμό των Αρχανών, όπου και διετέλεσε δήμαρχος για πολλά χρόνια, επισημαίνοντας την ανάγκη αξιοποίησης όλων των δεδομένων και των δυνατοτήτων σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο με στόχο την ανάδειξη μιας νέας προοπτικής για την τοπική ανάπτυξη.

Ο τ. υπουργός ΠΕΧΩΔΕ, κ. Στέφανος Μάνος, παρουσίασε την πολύχρονη θεσμική εμπειρία του στα ζητήματα της προστασίας των ιστορικών συνόλων και επέμεινε στην ανάγκη να σταθούμε αποφασιστικά μπροστά στις αλλαγές της νέας εποχής ενώ αναφερόμενος και στην προσωπική του προσπάθεια κατά τη διάρκεια της θητείας του ως υπουργός παρότρυνε τους παρόντες να επιλέγουν και να ψηφίζουν τους «άξιους» για κάθε ζήτημα και όχι εκείνους που εκφράζουν τη γερασμένη όψη του πολιτικού μας συστήματος που κατά κανόνα επιλέγει τους χειρότερους για να μας εκπροσωπούν. Κάλεσε τέλος όλους χωρίς παρωπίδες να ακούσουν τα μηνύματα της σύγχρονης πραγματικότητας και να αρνηθούν να συμμετέχουν σε ό,τι μας καταδικάζει στην καθυστέρηση και την οπισθοδρόμηση.

Ο κ. Δημήτρης Φιλιππίδης, Αρχιτέκτονας, ομ. Καθηγητής Αρχιτεκτονικής ΕΜΠ και συγγραφέας, αναφέρθηκε στις δυσκολίες διατήρησης των παραδοσιακών οικισμών αλλά και σε προσωπικές του εμπειρίες από σχετικές πρωτοβουλίες στα Χανιά, τη Νεάπολη και την Κριτσά στις οποίες συμμετείχε και ανέδειξε την ανάγκη να είμαστε περισσότερο συνεπείς και επίμονοι σε όλα τα ζητήματα που σχετίζονται με το σχεδιασμό αλλά και με την επιχειρησιακή υλοποίηση κάθε πρότασης. Τα προβλήματα τόνισε, είναι πάντα εξαιρετικά πολύπλοκα και απαιτούν ολοκληρωμένες προσεγγίσεις και για το λόγο οφείλουμε να τα αναγνωρίζουμε σε όλες τις πλευρές τους και να κινητοποιούμε όσο γίνεται περισσότερους για την αντιμετώπισή τους. Η κατανόηση της φυσιογνωμίας των ιστορικών τόπων είναι μια διαδικασία που απαιτεί μεγάλη πρακτική προσπάθεια και οι αναλυτικές προσεγγίσεις απαιτούν ολοκληρωμένη καταγραφή για να υπάρχει αποτελεσματικός σχεδιασμός στη συνέχεια.

Η κ. Σουζάνα Αντωνακάκη, Αρχιτέκτονας, έκανε λόγο για την ίδια την υπόσταση της αρχιτεκτονικής , «η οποία έρχεται πάντα να μεταβάλει μια υπάρχουσα κατάσταση, ένα τοπίο, ένα κτισμένο σύνολο, ένα υπάρχον κτίσμα», επισημαίνοντας ότι η μετάβαση από τη μια κατάσταση στην άλλη προϋποθέτει την κίνηση από το παρελθόν προς το παρόν και το μέλλον. Ο λόγος της ήταν εμπλουτισμένος με αναφορές στη λογοτεχνία ,την τέχνη και τη φιλοσοφική θεώρηση των σχετικών ζητημάτων και του βίου και επέμεινε ιδιαίτερα με τις αναφορές της στην ανάγκη να κατανοήσουμε πως οφείλουμε να λειτουργούμε σε ό,τι κάνουμε «..με λογισμό και μ΄όνειρο» όπως έγραψε και ο Δ.Σολωμός.

Ο κ. Δημήτρης Ζυγομαλάς, Αρχιτέκτονας και υποψ. διδάκτορας ΑΠΘ, αναφέρθηκε στις παραμέτρους της προστασίας των ιστορικών οικισμών μέσα από τους διεθνείς χάρτες παρουσιάζοντας σε λίγο χρόνο μια ιδιαίτερα κατατοπιστική και συμπυκνωμένη χαρτογράφηση όλων των καταστατικών ,θεσμικών και επιχειρησιακών ζητημάτων που συγκροτούν το απαιτητικό περιβάλλον κάθε σχετικού εγχειρήματος.

Ο κ. Δημήτρης Αντωνακάκης , Αρχιτέκτονας και καλλιτεχνικός Διευθυντής του ΚΑΜ (Κέντρο Αρχιτεκτονικής Μεσογείου) μίλησε για την παράβαση, την υπευθυνότητα και τις νομιμοποιήσεις σε ό,τι αφορά στην ανάδειξη και την διατήρηση των παραδοσιακών οικισμών, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι «η παράβαση ενεργοποιεί την τάξη και την πειθαρχία». Ο λόγος του ήταν αναλυτικός αλλά και συναιρετικός, με κορυφώσεις φορτισμένες συναισθηματικά και κατάφερε να συγκινήσει ένα ιδιαίτερα πολυποίκιλο ακροατήριο κινητοποιώντας το να συμμεριστεί και να κατανοήσει ένα αξιακό απόθεμα που κυρίως είναι προσπελάσιμο από ειδικούς και όμως υπάρχει η ανάγκη να ωσμωθεί και να επηρεάσει θετικά τη συνείδηση και την οπτική όλων μας τώρα και στο μέλλον αν υπάρχει η ουσιαστική βούληση να έχει τελικά ένα σημαίνοντα λόγο η καλή αρχιτεκτονική για να γίνει και ο τόπος μας καλύτερος.

Η κ. Μπούκη Μπαμπάλου-Νουκάκη, Αρχιτέκτονας και Καθηγήτρια ΕΜΠ στην εισήγησή της επικεντρώθηκε στην αναγκαιότητα προστασίας και διατήρησης των παραδοσιακών οικισμών « ως τεκμηρίων της ιστορίας, τόπων συλλογικής μνήμης αλλά και δεξαμενής παραδειγμάτων», όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, επισημαίνοντας παράλληλα και το πρόβλημα του παγώματος μιας ιστορικής εποχής και τη διακοπή της εξέλιξης στους κηρυγμένους διατηρητέους οικισμούς. Οι αναφορές στην ανάγκη προστασίας των ιστορικών τόπων ουσιαστικά σημείωσε πως αποτελούν παραδοχή για τη βαθύτερη ανάγκη κατανόησης του ίδιου του εαυτού μας και της εξέλιξής του στο χρόνο.

Τέλος, η κ. Ράνια Κλουτσινώτη, πολεοδόμος –χωροτάκτης, έκανε λόγο για το πλαίσιο χωρικής προστασίας των παραδοσιακών οικισμών τονίζοντας ότι « στη χώρα μας δεν υφίσταται πλαίσιο προστασίας των παραδοσιακών οικισμών, διότι ο καθένας από αυτούς αντιμετωπίζεται μεμονωμένα και όχι ως λειτουργικό μέλος ενός χωρικού συνόλου , που στόχο έχει να συμβάλλει στην ανάδειξη του διαχρονικού ιστορικού βάθους του εκάστοτε συστήματος , καθώς και στην ανάπτυξη της συνείδησης της ταυτότητας των κατοίκων τους». Κάλεσε όλους να ασχοληθούν ενεργά με τα ζητήματα του χωροταξικού σχεδιασμού και τόνισε την ανάγκη για σοβαρή και συγκροτημένη αντιμετώπιση από υπεύθυνους πολίτες κάθε σχετικού ζητήματος.

Ο κ. Γιάννης Κίζης, Αρχιτέκτονας ,αν.Καθηγητής ΕΜΠ (που δεν παρέστη λόγω κωλύματος) απέστειλε την εισήγησή του που διαβάστηκε ,αναφερόμενος στην αντιμετώπιση του τέλους των κτιρίων, ιδίως όταν έχουν καταστεί φορείς μνήμης – ατομικής, οικογενειακής, συλλογικής- κι όταν, ακόμη, κάποια απ’αυτά, ξεχωρίζουν ως εμβληματικοί φορείς τέχνης και ιστορίας .Πρότεινε να ξεπερνιούνται στερεότυπα και ιδεοληψίες γύρω από τα μνημεία με τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό της αναβίωσης ,να μένει η ουσία της συνέχισης του πολιτισμικού παλίμψηστου ,να αφαιρείται το δέος και να θέτει κανείς τους νέους όρους δεκτικότητας, εξοικείωσης και φιλικότητας χωρίς τη στεγνή αρχαιολατρική άποψη που δεν βοηθάει το έργο αυτό.

Σημαντικές ήταν οι παρεμβάσεις από επιστημονικούς φορείς όπως το Πολυτεχνείο Κρήτης με εκπρόσωπο του τον κ. Νίκο Σκουτέλη, Αρχιτέκτονα και επίκ. Καθηγητή στη σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχ. Πολυτεχνείου Κρήτης, ο οποίος έκανε λόγο για το «Δίκτυο οικισμών ως εσωτερική – έξυπνη ακτή» ως ένα εναλλακτικό σενάριο, τη 13η Εφορία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων με εκπρόσωπο την Αρχιτέκτονα κ. Δάφνη Χρονάκη που έθεσε τα σοβαρά ζητήματα των αλλοιώσεων της φυσιογνωμίας των ιστορικών οικισμών από την επενδυτική επέλαση που παρατηρείται , την ΕΠΑΕ Ν. Λασιθίου με εκπρόσωπο την Αρχιτέκτονα κ. Σόνια Αλέξη ,τη Ν.Ε. Λασιθίου του ΤΕΕ/ΤΑΚ με τον Πολιτικό Μηχανικό κ. Μιχάλη Χωραφά και το Σύλλογο Αρχιτεκτόνων Ν.Λασιθίου με τον Αρχιτέκτονα κ. Αντώνη Χουρδάκη.
Παράλληλα υπήρξαν τοποθετήσεις από τοπικούς φορείς και πολίτες και υπογραμμίστηκε η ανάγκη κινητοποίησης των πολιτών και η επιβεβλημένη συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς η οποία μπορεί αλλά και πρέπει να δώσει έγκυρες και ουσιαστικές λύσεις στα σημερινά προβλήματα που αντιμετωπίζει η πολιτιστική μας κληρονομιά (κτίσματα, οικισμοί κλπ).

Την επιστημονική και οργανωτική ευθύνη της συνάντησης είχε η πενταμελής ομάδα εργασίας του ΤΕΕ /ΤΑΚ που έχει συγκροτηθεί για να θέσει το πλαίσιο εκπόνησης των σχετικών μελετών στο άμεσο μέλλον και συγκεκριμένα οι συνάδελφοι :
Εύα Κοκκινίδου –Αρχιτέκτονας ,Μανόλης Πεπόνης –Αρχιτέκτονας, Ελίνα Μανιαδή- Πολιτικός Μηχανικός, Μαρία Σοφούλη –Πολεοδόμος και Οδυσσέας Σγουρός – Αρχιτέκτονας.
Τη γραμματειακή υποστήριξη της συνάντησης είχαν από πλευράς ΤΕΕ/ΤΑΚ η κ.Ήρα Βουτσαλά και ο κ. Μανόλης Καραβελάκης.